Khi tỷ lệ sinh đang giảm ở tốc độ kỷ lục, cả thế giới liên tiếp đưa ra nhiều sáng kiến để tăng tỷ lệ sinh. Thật ra thì chỉ là để kiềm hãm đà giảm tỷ lệ sinh thôi, chứ tăng tỷ lệ sinh thì vẫn qua xa vời. Đánh thuế cao vào người lao động độc thân được xem là một cách khuyến khích người dân kết hôn, sinh con.
Việc nhiều nước đánh thuế cao vào người độc thân không có gì mới lạ. Điều này được xem như là một cách để khuyến khích tăng tỷ lệ sinh, nhưng nhìn chung tỷ lệ sinh ở các nước này vẫn cứ giảm.
Cụ thể, Tây Âu và Bắc Âu đã rất hăng hái trong việc đánh thuế người lao động độc thân, nhưng tỷ lệ sinh của họ chỉ có giảm, không có tăng.
Ở Mỹ, thuế thu nhập của liên bang và tiểu bang (nếu có) nhìn chung cũng đánh cao hơn cho người độc thân. Cái đáng nói hơn là người Mỹ giảm thuế theo số con được sinh ra, chứ việc hai vợ chồng kết hôn mà không sinh con thì cũng không giúp giảm thuế.
Cụ thể là, thuế liên bang cho người độc thân là 22% với một người có thu nhập trong khoản 44.725- 95.375 USD. Nhưng với một cặp vợ chồng không con thì tỷ lệ thuế 22% được đánh cho thu nhập trong khoản 89.450 - 190.750 USD, vừa bằng gấp đôi thu nhập của người độc thân.
Ở Mỹ, thuế thu nhập chỉ giảm khi bạn sinh con.
Nhưng tỷ lệ sinh ở Mỹ vẫn cứ giảm, hiện giờ chỉ còn 1,64 con trên một phụ nữ. Vấn đề chỉ quy tụ lại một chỗ, đó là sinh con tốn kém quá. Chi phí nuôi một đứa trẻ so với số tiền thuế phải trả thêm cho cái sự độc thân vẫn quá nhiều.
Chi phí nuôi con không chỉ gói gọn trong việc chi phí trông trẻ, học phí, quần áo thức ăn, vui chơi giải trí hay y tế. Chi phí nuôi con lớn hơn nhiều, bao gồm việc phải dành nhiều thời gian chăm sóc con, giảm sút cơ hội thăng tiến do không thể làm việc nhiều, giảm sút sức khỏe, ít có thời gian vui chơi giải trí.
Cái tệ hại nhất của việc làm cha mẹ trong thời hiện đại là việc cả xã hội đều "chỏ mỏ" vào việc nuôi con mà lại chả có ai chịu giúp đỡ những người có con nhỏ, gây ra đủ thứ sức ép lên cả cha lẫn mẹ.
Cứ lâu lâu tôi lại được phen cười bò khi đọc phải những bài viết về chuyện mẹ ép con ăn với đủ cung bậc hỉ nộ ái ố.
"Vì sao con tôi 3 tuổi rưỡi mà không chịu tự xúc ăn, không chịu tự gấp quần áo, vì sao con tôi 2 tuổi mà đi tới đâu cũng chạy khắp nơi, không chịu ngồi yên, vì sao con 3 tuổi của tôi lại òa khóc khi bị bạn giật đồ chơi mà không chịu đáp trả cho thật 'ngầu'?".
Làm sao để các bậc cha mẹ tội nghiệp đấy có những kỳ vọng vớ vẩn tới mức như vậy thì đấy là lỗi của cả xã hội.
Các khoản thuế độc thân vì vậy vẫn chưa phát huy tác dụng đối với việc tăng tỷ lệ sinh. Nhưng những khoản thuế như vậy vẫn rất cần thiết cho an sinh xã hội.
>> Tôi cần chính sách hỗ trợ khi sinh con
Dân số già và giảm đi mang đến những thách thức chưa từng có. Cụ thể nhất là việc quỹ an sinh xã hội không đáp ứng nổi việc chi trả cho một nhóm người già quá lớn.
Khi số người trẻ trong một nước phải đóng thuế, chi trả cho dịch vụ công, làm việc để phục vụ một nhóm người già thì nguồn cung nhân lực không đủ để phục vụ người già. Hậu quả là giá tiền cho các dịch vụ dành cho người già càng tăng lên thêm, khoản tiền mà người già dành dụm được sẽ có giá trị thấp hơn rất nhiều.
Đánh thuế người độc thân cao là biện pháp để bắt buộc đóng góp và dành dụm cho tương lai của chính họ. Nhiều người bây giờ gọi các khoản thuế này là "hình phạt dành cho người độc thân". Thật ra đó là cách để nhà nước giúp người dân lo lắng cho cho tương lai, nhất là những người không muốn sinh con.
Vấn đề đô thị hóa khiến cha mẹ và con cái đã lớn phải chia lìa, sống xa nhau mới là nguyên nhân gây ra giảm tỷ lệ sinh. Ngày xưa ai cũng được ông bà chăm sóc, bây giờ thì ít ai được như vậy, trong khi cha mẹ lại bận rộn đi làm suốt ngày. Như vậy thì ít ai dám sinh, mà có sinh thì cũng chỉ rất ít.
Những phán xét nghiệt ngã của xã hội đối với việc nuôi dạy trẻ em, được khoác cái vỏ mỹ miều là phải chăm sóc trẻ em sao cho tốt, là một nguyên nhân nữa của việc nhiều người phát ngán cái sự sinh đẻ.
Nếu các bậc cha mẹ được để yên để chăm sóc con của họ chứ không phải đem con "luyện thi" từ thưở còn chưa biết ăn, thì tỷ lệ sinh chắc cũng bớt giảm được một chút.